50 χρόνια Ίδρυμα Ωνάση

Πρώτος μεταξύ ίσων έρχεται ο πολιτισμός με την έννοια του τρόπου ζωής – όχι μόνο της τέχνης. Το Onassis Culture, με επίκεντρο τη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση με θεατρικές και χορευτικές παραστάσεις, εκθέσεις εικαστικών, συζητήσεις, διαλέξεις, έντυπες εκδόσεις και ένα σταθερό ψηφιακό αποτύπωμα, ξεκινά τη συζήτηση γι’ αυτό που γίνεται, θα έπρεπε ή θα θέλαμε να γίνεται στην Αθήνα, στην Αλεξάνδρεια, στα Βαλκάνια, στη Νέα Υόρκη, στο Μπουένος Άιρες· σε όλο τον κόσμο. Η διαδρομή γίνεται και πρακτικά, με τις δεκάδες παραστάσεις που ξεκινούν από τη Στέγη και περιοδεύουν σε όλο τον κόσμο –ένα παράδειγμα εξωστρέφειας και προβολής της Ελλάδας στα καλύτερά της– αλλά κυρίως άυλα: Με τις ιδέες, τους προβληματισμούς, τις αναιρέσεις. Έχοντας στόχο την ορατότητα των Ελλήνων καλλιτεχνών διεθνώς, το Onassis Stegi Touring Program έχει παρουσιάσει πάνω από 100 παραγωγές και συμπαραγωγές σε περισσότερες από 200 πόλεις 56 κρατών όλου του κόσμου, με 1.000 και πλέον παραστάσεις.

Η τέχνη, όμως, παραμένει άνευρη, αν μένει μόνο μέσα στις αίθουσες κτιρίων. Ο πολιτισμός ως έννοια βγαίνει από τη Στέγη και διατρέχει την πόλη, κατεβαίνει στο κέντρο της Αθήνας και το υπερασπίζεται ως τόπο διαχρονικό αλλά και ζωντανό. Ως χώρο ζυμώσεων, αντιθέσεων και ανταλλαγής ιδεών. Το Onassis AiR είναι ένα πρόγραμμα που υποστηρίζει την καλλιτεχνική έρευνα και πρακτική, προσφέροντας στους καλλιτέχνες και τις καλλιτέχνιδες έναν χώρο όπου μπορούν οι ίδιοι/ίδιες να διαμορφώσουν τις συνθήκες για την ανάπτυξη του έργου τους, καλλιεργώντας παράλληλα ένα ευρύτερο οικοσύστημα από διεθνείς καλλιτεχνικές συνεργασίες.

Με σεβασμό στο παρελθόν, αλλά καμία διάθεση νοσταλγίας και ωραιοποίησης, το Onassis Culture σχεδιάζει το μέλλον, αναζητεί τη δυναμική σε κάθε γωνιά της πόλης, ενθαρρύνει το ταλέντο και την προσωπική έκφραση, συστήνει διαφορετικούς ανθρώπους και ψάχνει αυτό που ξεχωρίζει, αυτό που επηρεάζει, αυτό που έχει νόημα, αυτό που θα αλλάξει την ιδιοσυγκρασία της πόλης. Παράλληλα, ανοίγει συζητήσεις, διαφωνεί, υπερασπίζεται και παίρνει θέση για οτιδήποτε περιορίζει την ελευθερία, τη δημοκρατία, τη ζωή. Με σημείο εκκίνησης το κέντρο της Αθήνας, το μήνυμα ταξιδεύει. To τοπικό γίνεται παγκόσμιο. Το παγκόσμιο τοπικό.

Το Ίδρυμα Ωνάση υποστηρίζει τη δια βίου εκπαίδευση, την εξέλιξη του ανθρώπου. Κυρίως, αποζητά την αριστεία, την επιμονή και τη σπάνια τέχνη τού να θέλεις να γίνεις ο καλύτερος στον τομέα σου.

Από το 1978, χορηγεί υποτροφίες προς πτυχιούχους Ανώτατων και Ανώτερων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων, στηρίζει σχολεία, πανεπιστημιακές έδρες και προγράμματα ελληνικών σπουδών εκτός Ελλάδος, χορηγεί υποτροφίες για διδακτορικές διατριβές, αναδεικνύει μέσω των Διεθνών Βραβείων Ωνάση ακαδημαϊκές προσωπικότητες που με τη δράση τους σημαδεύουν την εποχή, έχει δημιουργήσει τον διεθνώς καταξιωμένο θεσμό των Επιστημονικών Διαλέξεων στο ΙΤΕ της Κρήτης με τη συμμετοχή κατόχων βραβείου Νόμπελ και στηρίζει τη συμμετοχή Ελλήνων φοιτητών στον παγκοσμίως αναγνωρισμένο επιστημονικό θεσμό των Lindau Nobel Laureate Meetings για τη Φυσική, τη Χημεία και την Ιατρική ή τη Φυσιολογία.

Η Παιδεία έχει νόημα όταν απευθύνεται σε όλους. Δεν είναι απλά μια φράση, είναι μια ξεκάθαρη πολιτική φιλοσοφία με μακροπρόθεσμο σχεδιασμό και σαφή προοπτική. Το Ίδρυμα Ωνάση ανοίγει τις πόρτες της Ωνασείου Βιβλιοθήκης στο ιστορικό νεοκλασικό κτίριο της Λεωφόρου Αμαλίας, προσφέρoντας ένα πολυσυλλεκτικό ταξίδι στον χρόνο και αναδεικνύοντας άγνωστες πτυχές της ελληνικής –και όχι μόνο– Ιστορίας. Με τις έξι συλλογές της και περισσότερους από 10.000 τόμους και σπάνιες εκδόσεις, από τον 15ο αιώνα έως σήμερα, καθώς και πλούσιο αρχειακό υλικό, η Ωνάσειος Βιβλιοθήκη γίνεται ένα καταφύγιο ιστοριών, πηγών, βιβλίων και αρχείων. Όλες οι συλλογές της είναι ψηφιοποιημένες και διαθέσιμες στο κοινό μέσω ψηφιακών εφαρμογών και του website της.

Ταυτόχρονα, το Αρχείο Καβάφη, του οποίου τη φροντίδα και προβολή έχει αναλάβει το Ίδρυμα Ωνάση, έχει ως στόχο την ανοιχτότητα και την ελεύθερη πρόσβαση στο αρχείο για το ευρύ κοινό και τους ερευνητές, καθώς και η ανάδειξη του παγκόσμιου χαρακτήρα της ποίησης του Αλεξανδρινού ποιητή, μέσα από την ψηφιοποίηση και την εκ νέου τεκμηρίωσή του. Ανταποκρινόμενο σε αυτές τις αξίες, το Ίδρυμα Ωνάση δημιούργησε τον νέο χώρο του αρχείου Καβάφη στην Πλάκα, όπου φιλοξενούνται το λογοτεχνικό και προσωπικό αρχείο του ποιητή. Παράλληλα, σε συνεργασία με το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού, ανέλαβε την αποκατάσταση της Οικίας Καβάφη στην Αλεξάνδρεια, μετατρέποντάς την σε διεθνή πόλο έλξης για επισκέπτες από όλο τον κόσμο.


Σε συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού και μέσω μιας σημαντικής δωρεάς 160 εκατομμυρίων ευρώ, 22 δημόσια Γυμνάσια και Λύκεια της χώρας, σε περιοχές που αντιμετωπίζουν οικονομικές και κοινωνικές προκλήσεις, γίνονται Δημόσια Ωνάσεια Σχολεία. Μέσω αυτής της πρωτοβουλίας, περισσότεροι από 6.000 μαθητές ανά έτος και περισσότεροι από 22.000 μαθητές σε ορίζοντα δωδεκαετίας σε όλη την Ελλάδα θα έχουν την ευκαιρία πρόσβασης σε υψηλού επιπέδου δημόσια εκπαίδευση. Θα μπορούν, επίσης, να λάβουν μέρος σε Ομίλους και Σύνολα με αντικείμενα που ανταποκρίνονται στις ανάγκες του 21ου αιώνα. Τα 22 σχολεία θα αναβαθμιστούν πλήρως από το Ίδρυμα Ωνάση με προϋπολογισμό έως 1 εκατομμύριο ευρώ για κάθε σχολείο. Παράλληλα, το Ίδρυμα Ωνάση θα καταβάλλει έως 500.000 ευρώ ετησίως για κάθε σχολείο για την κάλυψη των επιπλέον λειτουργικών εξόδων του. Μέσα από την πρωτοβουλία των Δημόσιων Ωνάσειων Σχολείων, το Ίδρυμα είναι παρόν ως αρωγός, χωρίς να υποκαθιστά το κράτος. Συμπράττει με την Πολιτεία και αναλαμβάνει το μερίδιο ευθύνης που του αναλογεί, πάντα με γνώμονα την κοινωφέλεια που καθορίζει την αποστολή του.

Πριν από 25 χρόνια, το Ίδρυμα Ωνάση δώρισε στο ελληνικό Δημόσιο, το πρότυπο Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο (ΩΚΚ). Έκτοτε έχουν πραγματοποιηθεί 43.713 επεμβάσεις καρδιάς, 1.698.900 επισκέψεις και 137.062 νοσηλείες. Το Ωνάσειο ήταν το πρώτο πιστοποιημένο νοσοκομείο στην Ελλάδα για την ανάπτυξη και την παροχή υπηρεσιών υγείας στον τομέα της καρδιοχειρουργικής και της καρδιολογίας ενηλίκων και παίδων. To Ίδρυμα Ωνάση εξακολουθεί να πιστεύει σε μια βαθιά πολιτική και όλο και πιο επιτακτικά επίκαιρη αξία: στη δωρέαν δημόσια υγεία για όλους.

Με την ανέγερση και δωρεά στην Ελληνική Πολιτεία, την άνοιξη του 2025, του Ωνάσειου Εθνικού Μεταμοσχευτικού Κέντρου και του Ωνάσειου Παίδων, που έρχονται ως συνέχεια του Ωνάσειου Καρδιοχειρουργικού Κέντρου στην Αθήνα, δημιουργεί το ενιαίο και πλήρως ψηφιοποιημένο Ωνάσειο Νοσοκομείο. Το νέο νοσοκομείο θα είναι συνώνυμο της ψηφιακής εποχής στην υγειονομική περίθαλψη, αναδιαμορφώνοντας το τοπίο της δημόσιας υγείας και να αλλάξει τα ιατρικά δεδομένα στη χώρα. Και όχι μόνο τα ιατρικά αλλά και τα κοινωνικά. Παλεύοντας με παγιωμένες αντιλήψεις, δοξασίες και συντηρητισμούς, το Ίδρυμα Ωνάση φιλοδοξεί να αποτελέσει καταλύτη αλλαγής συμπεριφοράς σε ό,τι αφορά τη δωρεά οργάνων – που αυτή τη στιγμή βρίσκει την Ελλάδα στον χαμηλότερο δείκτη της Ευρώπης.

Παράλληλα, οι δράσεις συνεχίζονται: από την ανακατασκευή του Κέντρου Μελανώματος και Καρκίνου του Δέρματος στο νοσοκομείο «Ανδρέας Συγγρός», μέχρι τη στήριξη σε φορείς και οργανισμούς όπως το Εργαστήριο Φαρμακολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, την Ελληνική Εταιρεία Προστασίας και Αποκαταστάσεως Αναπήρων Προσώπων (ΕΛΕΠΑΠ) και τον Σύλλογο φίλων παιδιών με καρκίνο «ΕΛΠΙΔΑ», από τις δεκάδες υποτροφίες σε ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό, μέχρι και τις δεκάδες δράσεις στην Ειδική Αγωγή και τα εκπαιδευτικά προγράμματα στον αυτισμό και τη νοητική στέρηση, το έργο του Ιδρύματος Ωνάση στην Υγεία έχει μόνο ένα αταλάντευτο σημείο αναφοράς: τον άνθρωπο.

Το Ίδρυμα Ωνάση πάνω απ’ όλα είναι ένα ετερόκλητο ανθρώπινο οικοσύστημα. Ένας κόσμος διαφορετικών χαρακτήρων, διαθέσεων, προθέσεων και ταλέντων, που φέρνει αναπάντεχες συναντήσεις καλλιτεχνών, γιατρών, επιχειρηματιών, ακαδημαϊκών, ναυτικών, φιλοσόφων, τεχνοκρατών και ακτιβιστών, που καταλήγουν στις λέξεις που τους ενώνουν – είναι πάντα περισσότερες απ’ όσες θα περίμεναν.