Larissa Araz: H χαμένη λίστα αναφορών

Πώς μπορούμε να θυμηθούμε πράγματα που μας ανάγκασαν να ξεχάσουμε;

Η Ελένη Ηλιάδη (1895–1975), η Ήβη Στάγκαλη (1922–1999) και η Ελεωνόρα Αρχελάου (1937–2021) είναι τρεις Ρωμιές καλλιτέχνιδες από την Τουρκία, οι οποίες έζησαν στο μεταίχμιο της πτώσης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και της γένεσης της Τουρκικής Δημοκρατίας. Αυτές οι γυναίκες είτε εξαναγκάστηκαν σε εξορία είτε εγκατέλειψαν την Κωνσταντινούπολη για την Αθήνα. Αρκετά σύντομα θα βρεθούν μετέωρες στoν καινούργιο τόπο, ενώ οι ιστορίες τους θα περάσουν στη λήθη. Εξαιτίας της πολιτικής της ταυτότητας που ακολουθεί η Τουρκία σε ό,τι αφορά τις μη μουσουλμανικές μειονότητες (την ελληνική, την εβραϊκή, την αρμενική και την ασσυριακή), αλλά και της πατριαρχικής προσέγγισης στην τέχνη, τα ονόματα αυτών των γυναικών έχουν αφεθεί να διαγραφούν από τον κανόνα της ιστορίας της τέχνης στη χώρα.

Μέσα από μια ρεβιζιονιστική και φεμινιστική σκοπιά, το έργο βρίσκεται σε αναζήτηση αυτών των διαγραφών της Ιστορίας. Ο τίτλος του έργου σχετίζεται με την απόπειρα δημιουργίας μιας αφαιρετικής λίστας με αναφορές σε αυτές τις διαγραφές. Καθώς τα αρχεία στην Τουρκία αντιμετωπίζουν πολλά προβλήματα, θα ήθελα να αναζητήσω την παρουσία αυτών των τριών καλλιτέχνιδων στην Αθήνα.