Shaheen Ahmed: Naz̤ar

Το “Naz̤ar” είναι ένα ερευνητικό εγχείρημα που εστιάζει στις νοτιο-ασιατικές μουσουλμανικές κοινότητες σε διάφορες ευρωπαϊκές πόλεις και αναπτύσσεται μέσα από διεπιστημονικές καλλιτεχνικές πρακτικές. Το έργο ξεκίνησε στην Αθήνα, με επίκεντρο τις γειτονιές γύρω από την Ομόνοια, την Κυψέλη και την Πλατεία Αττικής. Το συγκεκριμένο εγχείρμα διερευνά το μεταβαλλόμενο τοπίο της «ορατότητας» στην καθημερινή πραγματικότητα των μεταναστών. Μέσα από ιστορίες, τελετουργίες και καθημερινές χειρονομίες –εκεί όπου η ορατότητα μπορεί να ισοδυναμεί με καταφύγιο αλλά και με κίνδυνο–, αφουγκράζεται τις αντηχήσεις του ξεριζωμού και της επιθυμίας, ιχνηλατώντας τους τρόπους με τους οποίους διατηρούνται η μνήμη, η πίστη και η οικειότητα.

Ως Ινδός μουσουλμάνος σκηνοθέτης που έχει ζήσει στο εξωτερικό για αρκετά χρόνια, ένιωθα ανέκαθεν μια αίσθηση επιστροφής στις ρίζες στην ορατή παρουσία των νοτιο-ασιατικών μουσουλμανικών κοινοτήτων γύρω μου. Αν και αυτές οι κοινότητες δεν είναι ομοιογενείς, οι πολιτισμικές και πνευματικές τους εκφράσεις στις γωνιές πολλών ευρωπαϊκών πόλεων είναι συχνά κοινές και γνώριμες. Συχνά προσέγγισα τις πόλεις με οδηγό αυτές τις μικρές γωνιές.

Το “Naz̤ar” επιχειρεί να αναβιώσει τις συναντήσεις μου με τους ανθρώπους που γνώρισα εδώ –ίχνη συναναστροφών σε συνοικιακά καφενεία, αυτοσχέδια τζαμιά, βραδιές κατά τη διάρκεια του Ραμαζανιού, μισοειπωμένα τραγούδια–, τις φυλαγμένες σε θραύσματα ήχου, εικόνας και κειμένων.

Σε αρκετές γλώσσες της νοτιο-ανατολικής Ασίας, η λέξη “Naz̤ar” συνδέεται με έννοιες όπως «παρατηρώ», «βλέμμα», «παρακολούθηση» ή ακόμα και «το κακό μάτι». Φέρει ένα ειδικό βάρος – άλλοτε προστατευτικό, άλλοτε επικίνδυνο. Το “Naz̤ar” μπορεί να ευλογεί ή να πληγώνει, να συκαλύπτει ή να αποκαλύπτει, να γεννά την επιθυμία ή την καχυποψία: είναι το αθέατο κατάλοιπο του βλέμματος.