Οι εποχές

Antonio Vivaldi
«Οι τέσσερις εποχές», για βιολί και oρχήστρα [45΄]
Σολίστ: Sergiu Nastasa, βιολί
(σε όργανα εποχής)

Ralph Vaugan Williams
“Folk songs of the Four Seasons”, για γυναικεία χορωδία, έγχορδα και πιάνο (αποσπάσματα) [περ. 20΄]
Συμμετέχει η Χορωδία του Δήμου Αθηναίων (γυναικείες φωνές)
Διεύθυνση χορωδίας: Σταύρος Μπερής

Philip Glass
“The American Four Seasons”, κοντσέρτο για βιολί αρ.2 [35΄]
Σολίστ: Γιώργος Παναγιωτίδης, βιολί

P.I. Tchaikovsky
«Οι εποχές», δώδεκα κομμάτια για σόλο πιάνο [40΄]
Σολίστ: Νίκος Αθηναίος, Θανάσης Αποστολόπουλος, Ντιάνα Βρανούση, Τίτος Γουβέλης, Θεόδωρος Κοτεπάνος, Ελισάβετ Κουναλάκη, Νίκος Λάαρης, Απόστολος Παληός, Τατιάνα Παπαγεωργίου, Γιώργος Πέτρου, Λορέντα Ράμου, Σοφία Ταμβακοπούλου

Max Richter
“Recomposed: Vivaldi's Four Seasons” [45΄]
Σολίστ: Αντώνης Σουσάμογλου, βιολί

John Cage
“String Quartet in Four Parts” (Four Seasons) [18΄]
Με το κουαρτέτο εγχόρδων Tetraktys

Astor Piazzolla / Leonid Desyatnikov
“Cuatro estaciones porteñas”, για σόλο βιολί και ορχήστρα εγχόρδων [30΄]
Σολίστ: Γιώργος Δεμερτζής, βιολί

Βενετία 1723: Ο βιρτουόζος βιολονίστας και συνθέτης Αντόνιο Βιβάλντι γράφει ένα έργο που έμελλε να γίνει μια από τις πιο δημοφιλείς μουσικές συνθέσεις όλων των εποχών, τις περίφημες «Τέσσερις εποχές». Πρόκειται για τέσσερα μοναδικά κοντσέρτα για βιολί, εμπνευσμένα από τις αλλαγές που φέρνει στις ζωές των ανθρώπων η διαδοχή των τεσσάρων εποχών του έτους. Είναι βέβαιο ότι ο συνθέτης τότε δεν φαντάστηκε την τεράστια επιρροή που θα ασκούσε το έργο αυτό στους συνθέτες των ερχόμενων γενεών.

Μόσχα 1875: Ο εκδότης του μουσικού περιοδικού "Nouvellist" της Αγίας Πετρούπολης παραγγέλλει από τον διάσημο Πιοτρ Ίλλιτς Τσαϊκόφσκι ένα πιανιστικό κομμάτι για κάθε μήνα του χρόνου, το οποίο το περιοδικό θα προσφέρει ως δώρο στους αναγνώστες του. Η συλλογή αυτή από 12 αριστουργηματικές μινιατούρες, που περιγράφουν μουσικά τον κάθε μήνα του χρόνου, εκδόθηκε το 1886 με τον τίτλο «Οι εποχές».

Παρίσι 1949 / Νέα Υόρκη 1950: Ένας από τους μεγαλύτερους μουσικούς νεωτεριστές του 20ού αιώνα, ο Τζων Κέητζ, γράφει το ο «Κουαρτέτο για έγχορδα σε τέσσερα μέρη». Εμπνευσμένος από την ινδιάνικη φιλοσοφία για τις τέσσερις εποχές, σύμφωνα με την οποία η κάθε εποχή αντιπροσωπεύει μία από τις τέσσερις δυνάμεις της φύσης, ο Κέητζ δημιουργεί ένα έργο σε αβανγκάρντ γλώσσα, που, όπως έλεγε ο ίδιος, «υμνεί τη σιωπή, χωρίς να τη χρησιμοποιεί».

Λονδίνο 1950: Ο Ραλφ Βων-Ουίλλιαμς ολοκληρώνει μια καντάτα για γυναικεία χορωδία και ορχήστρα με τον τίτλο «Λαϊκά τραγούδια» για τις τέσσερις εποχές. Το έργο χαρακτηρίζεται από την αγάπη του Βων-Ουίλλιαμς για τη λαϊκή μουσική της πατρίδας του. Ο συνθέτης χρησιμοποιεί τραγούδια που μιλούν για τη φύση και τις εποχές του χρόνου, ντύνοντάς τα με μια διάφανη και ευρηματική ορχηστρική συνοδεία.

Μπουένος Άιρες 1965-70: Ο βασιλιάς του αργεντίνικου τάνγκο, Άστορ Πιατσόλλα, γράφει τις “Cuatro estaciones porteñas”, δηλαδή τις «Τέσσερις εποχές του Μπουένος Άιρες». Πρόκειται για τέσσερα κομμάτια που «χορεύουν» στους ρυθμούς του τάνγκο, αντλώντας έμπνευση από την εναλλαγή των εποχών στην Αργεντινή. Το 1995, ο διάσημος βιολονίστας Gidon Kremer ζητά από τον συνθέτη Leonid Desyatnikov να μεταγράψει τις «Εποχές» του Πιατσόλλα για βιολί και ορχήστρα εγχόρδων, κατά τα πρότυπα των «Εποχών» του Βιβάλντι. O συνθέτης, όχι μόνο δημιούργησε μια εξαιρετική μεταγραφή που γνώρισε μεγάλη επιτυχία, αλλά χρησιμοποίησε εκτεταμένες μουσικές αναφορές στις «Εποχές» του Βιβάλντι, αναδεικνύοντας έτσι τις στενές σχέσεις ανάμεσα στα δύο έργα.

Νέα Υόρκη 2010: Ένας από τους διασημότερους σύγχρονους συνθέτες, ο Φίλιπ Γκλας, δημιουργεί τις «Τέσσερις αμερικανικές εποχές». Το έργο, που ακροβατεί ανάμεσα στην ποπ και το σύγχρονο μινιμαλισμό, είναι σαφώς επηρεασμένο από το αθάνατο αριστούργημα του Βιβάλντι και γραμμένο για τις ίδιες μουσικές δυνάμεις, αντικαθιστώντας όμως το μπαρόκ τσέμπαλο με τον ηλεκτρονικό ήχο ενός συνθεσάιζερ! Ο Γκλας αποφεύγει να δώσει ενδείξεις για το ποια εποχή αντιπροσωπεύει κάθε ένα από τα τέσσερα μέρη του έργου, αφήνοντας την απόφαση στη φαντασία του ακροατή.

Λονδίνο 2012: Ο γερμανικής καταγωγής διακεκριμένος συνθέτης Μαξ Ρίχτερ προσκαλείται από την περίφημη δισκογραφική Deutsche Grammophon να συμμετάσχει στη σειρά Recomposed. Στη σειρά αυτή, σύγχρονοι συνθέτες επαναπροσδιορίζουν ή επανασυνθέτουν γνώριμα έργα. Εν προκειμένω, επελέγη ένα από τα πλέον εμβληματικά έργα της μουσικής, οι «Τέσσερις εποχές» του Βιβάλντι. O Ρίχτερ χρησιμοποίησε γύρω στο 25% από τη μουσική του Βιβάλντι, δημιουργώντας μια εντελώς νέα σύνθεση ως φόρο τιμής στο αγαπημένο έργο του Ιταλού συνθέτη, ενισχύοντας τις καταβολές του Ρίχτερ στην ποπ μουσική και το μεταμοντερνισμό. Το έργο σκαρφάλωσε συντομότατα στις κορυφές των διεθνών καταλόγων επιτυχιών!